Fundacja Terra Brasilis wyświadczyła wielką przysługę tym, którzy chcą zrozumieć Brazylię. W lipcu pojawiła się książka “Brazylia, kraj przyszłości?” Koniecznie ze znakiem zapytania, bo to pytanie pozostaje otwarte.

Zrozumieć Brazylię

Poznawanie Brazylii, jej zrozumienie to praca rozpisana na lata. Nie chcę bynajmniej powiedzieć, że to orka na ugorze czy niewdzięczne zadanie, o nie! Próby zgłębienia tego skomplikowanego kraju to fascynująca przygoda, jednak nie da się tego zrobić na wakacyjnym wyjeździe, a nawet studiując portugalistykę przez pięć lat. Mówię to ze swojego doświadczenia – osoby, która idąc na te studia miała jeszcze pstro w głowie i niewiele wiedziała o Brazylii poza tym, że koniecznie chce się tam znaleźć, a przedtem czegoś o tym kraju nauczyć. Nie pomagał też fakt, że nie było wówczas sekcji brazylijskiej, tylko portugalska i głównie uczyliśmy się o Portugalii, łącznie z wersją językową, którą potem musiałam już we własnym zakresie przerobić na wersję brazylijską, czyli jak to się mówi “abrasileirar o meu sotaque”.

Na studiach mieliśmy wiele solidnych podręczników na temat Brazylii, ale nie było wśród nich książki “Brazylia, kraj przyszłości?”. Jak słyszę, na niektórych uczelniach ta pozycja ma wejść teraz do kanonu lektur studentów portugalistyki, co uważam za znakomity pomysł – powiem więcej, nie wyobrażam sobie, żeby nie weszła. Dzięki tej książce można lepiej i szybciej zrozumieć wiele złożonych zagadnień, które istnieją w Brazylii nie od dziś.

Nie tylko dla studentów

Książka jest podzielona na kilka części, a w każdej z nich znajdziemy artykuły czy wywiady, zgłębiające dany temat. Niektóre z nich są napisane językiem bardziej akademickim, inne publicystycznym, luźniejszym. Dlatego “Brazylia, kraj przyszłości?” może być podręcznikiem dla studentów, o czym wspomniałam wcześniej, ale też dla wszystkich, którzy interesują się Brazylią, niekoniecznie z naukowego punktu widzenia. Nie obawiajcie się sztywnej dysertacji naukowej, z napuszonymi zwrotami, których znaczenie trzeba sprawdzać co chwilę w encyklopedii. Autorzy i tłumacze znaleźli złoty środek, który pozwala na swobodną lekturę, przy jednoczesnym poważnym potraktowaniu omawianych kwestii.

Moim zdaniem, a więc osoby, która Brazylią interesuje się od bardzo dawna, łącznie z formalnym wykształceniem w tym kierunku, “Brazylia, kraj przyszłości?” to pozycja przełomowa i piszę to z pełną świadomością. Już wyjaśniam dlaczego. W tej książce w zrozumiały i prosty sposób wyjaśniono przyczyny problemów, z jakimi mierzy się współczesna Brazylia oraz powiązano te przyczyny ze skutkami. Jeśli opisano nierówności społeczne i rasizm, to z pełną analizą tego zjawiska 500 lat wstecz. Można to zrozumieć już po lekturze jednego rozdziału – a jeśli ktoś chce, może dalej zgłębiać temat przy pomocy dołączonej bibliografii.

Odkrywanie Brazylii

Dla mnie lektura książki była często zebraniem i przypomnieniem informacji, na które wcześniej już natrafiałam – tutaj często z innej perspektywy (na przykład jest różnica w tym, jak bieżące wydarzenia polityczne są przedstawiane przez brazylijskie media, a jakie spojrzenie proponują autorzy tej książki). Ale w wielu miejscach była dla mnie odkrywcza! Spokojnie się przyznaję do tego, że nie pozjadałam wszystkim rozumów i wciąż uczę się nowych rzeczy o Brazylii, a ta książka to krok milowy w tym właśnie kierunku. Nie ukrywam też, że podzielam stanowisko autorów i ich opinię na to, co obecnie dzieje się w Brazylii, więc może tym lepiej mi się czytało.

Dzięki książce “Brazylia, kraj przyszłości?” polski czytelnik dostaje szansę zrozumienia tego wspaniałego kraju, spojrzenia głębiej niż tylko na pocztówkowe wizje w postaci samby, karnawału i piłki nożnej. Pod tą powierzchnią, kryje się wiele skomplikowanych procesów społecznych, politycznych i kulturalnych, które od setek lat kształtowały Brazylię i nadal ją zmieniają.

Uważam, że taką samą szansę powinien dostać także anglo- i portugalskojęzyczny czytelnik, dlatego mam szczerą nadzieję, że książka zostanie przetłumaczona co najmniej na te dwa języki. A z tego co słyszałam na spotkaniu o książce, planowana jest jej kontynuacja, co uważam za doskonały pomysł i z przyjemnością przeczytam i napiszę na temat “Brazylia, kraj przyszłości?” vol. 2.

Dziękuję Fundacji Terra Brasilis za udostępnienie egzemplarza do recenzji.

Tytuł: Brazylia, kraj przyszłości?

Autorzy/redakcja: Janina Petelczyc, Marek Cichy

Wydawnictwo: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2016