Espírito Santo to jeden z najmniejszych stanów Brazylii, malowniczo położony pomiędzy Bahia, Rio de Janeiro i Minas Gerais. Jego stolica Vitória jest jedną z trzech stolic brazylijskich stanów, które leżą na wyspie.

W skrócie

Stan Espírito Santo leży w Regionie Południowo-Wschodnim i jest czwartym najmniejszym stanem Brazylii, mniejsze od niego są tylko: Sergipe, Alagoas i Rio de Janeiro. Espírito Santo leży na wybrzeżu Atlantyku, sąsiaduje również ze stanami: Minas Gerais, Bahia i Rio de Janeiro. Jego powierzchnia wynosi 46 tys. km2, czyli mniej więcej tyle ile terytorium Estonii. Pod względem liczby mieszkańców, Espírito Santo zajmuje 15. miejsce w kraju, zamieszkuje go niecałe 4 mln ludzi. Termin „Espírito Santo” oznacza dosłownie „Duch Święty” i pochodzi stąd, że w 1535 roku w niedzielę, dzień poświęcony Duchowi Świętemu, do stanu przybył donatariusz Vasco Fernandes Coutinho. Mieszkańcy stanu są nazywani capixabas – nazwa pochodzi z języka tupi i oznacza osoby pracujące przy uprawie kukurydzy. 

Stolicą stanu Espírito Santo jest miasto Vitória, licząca ok. 1,6 mln mieszkańców. Najstarszym miastem stanu jest jednak Vila Velha, leżąca w okręgu metropolitalnym Vitória. Miasto zostało założone przez pierwszego donatariusza i było stolicą kapitanii do 1549 roku, kiedy to stolica została przeniesiona do Vitórii. Wśród mieszkańców stanu przeważają biali (48%) i osoby rasy mieszanej, pardos (42%). Czarnych jest niecałe 10%.

Gospodarka stanu opiera się na rolnictwie, hodowli drobiu i bydła oraz przemyśle wydobywczym. Uprawia się przede wszystkim trzcinę cukrową, pomarańcze, kokosy i kawę. W stanie mają swoje siedziby duże spółdzielnie rolnicze. Przemysł wydobywczy reprezentują głównie rudy żelaza oraz ropa naftowa. Turystyka skupia się na wybrzeżu oraz na terenie Parku Narodowego Caparaó z trzecim najwyższym szczytem w Brazylii, Pico da Bandeira.

W stanie Espírito Santo występuje klimat zwrotnikowy wilgotny ze średnią roczną temperaturą 22-24 stopnie. Większą część powierzchni stanu pokrywa płaskowyż, a średnia wysokość wynosi 600-700 m nad poziomem morza. Przy granicy ze stanem Minas Gerais tereny są bardziej górzyste i tam właśnie leży pasmo górskie Caparó.

Historia

Przed odkryciem Brazylii, stan Espírito Santo zamieszkiwali Indianie Tupi – plemiona z północy i spoza wybrzeża były nieprzyjazne Europejczykom i według relacji, praktykowały ludożerstwo.

23 maja 1535 roku przybył do Brazylii portugalski szlachcic Vasco Fernandes Coutinho i założył osadę Espírito Santo (dzisiaj Vila Velha), która była pierwszą stolicą ówczesnej kapitanii. Jednak z powodu powtarzających się ataków Indian, stolica została w 1549 roku przeniesiona na leżącą nieopodal wyspę i nazwano ją Vila Nova do Espírito Santo. 8 września 1551 roku Portugalczycy odnieśli zdecydowane zwycięstwo w walce z Indianami i znalazło to odzwiercieciedlenie w nazwie osady: Vitória (zwycięstwo). Ten dzień uważa się za datę powstania miasta.

Vasco Coutinho sprawował władzę w kapitanii przez 25 lat, do swojej śmierci w 1561 roku. Powstały tu za jego rządów 2 miasta: Vitória i Vila Velha, wybudowano kilka kościołów oraz założono pierwsze plantacje trzciny cukrowej, która była podstawą miejscowej gospodarki aż do 1850 roku, kiedy zastąpiła ją kawa.

Jedną z bardziej znanych osobistości związanej z tym regionem był hiszpański jezuita José de Anchieta. Jako misjonarz podróżował po Brazylii, a w Espírito Santo założył osadę, która obecnie nosi nazwę Anchieta. Zarządzał również kolegium jezuitów w Vitórii.

Z powodu strategicznego położenia oraz bliskości Rio de Janeiro, Espírito Santo również padał ofiarą ataków Holendrów i Anglików. W 1592 roku Anglicy podjęli pierwszą próbę podbicia tych terenów, a Holendrzy atakowali dwukrotnie: w 1625 i 1640. Za każdym razem ich ataki były odpierane przez Portugalczyków.

Mało znanym faktem z historii Espírito Santo jest to, że przez pewien czas kapitania była częścią Bahia. W 1674 roku te ziemie kupił Francisco Gil de Araújo, jeden z potomków słynnego Caramuru. Miał nadzieję znaleźć tu szmaragdy, ale liczne ekspedycje nie spełniły jego oczekiwań w tym zakresie. W 1682 roku wrócił do Bahia, zostawiając na nowo nabytych ziemiach zarządców. Wkrótce, wobec braku spadkobierców, obszar Espírito Santo wrócił pod jurysdykcję portugalskiej korony.

Po uzyskaniu niepodległości przez Brazylię w 1822 roku, do Espírito Santo zaczęli napływać liczni imigranci z Europy, głównie Włosi, którzy trudnili się uprawą kawy. Kawa zaczęła stopniowo zastępować trzcinę cukrową i do końca XIX wieku stała się podstawową uprawą w całym stanie.

Informacje dla turystów

Stan Espírito Santo może pochwalić się 400 kilometrami wybrzeża, więc nie zabraknie tu malowniczych plaż. Zwłaszcza, że leży pomiędzy innymi słynącymi z plaż stanami: Bahia i Rio de Janeiro. U wybrzeży Espírito Santo znajduje się ponad 70 wysp i wysepek, a stolica stanu Vitória leży na jednej z nich i jest połączona z bliźniaczym miastem Vila Velha ponad 3-kilometrowym mostem, jednym z najdłuższych w Brazylii.

Vitória – miasto założone w 1551 roku, wciąż posiada wiele zabytków z epoki kolonialnej. Jest położone na dwóch poziomach i stąd też podzielone na górne i dolne miasto. Warto odwiedzić Palácio Anchieta, zbudowany w XVI wieku, w którym pierwotnie mieściła się szkoła, a dzisiaj jest siedzibą władz stanu. Budynek jest otwarty dla zwiedzających. Miłośnicy epoki kolonialnej mogą też odwiedzić klasztory pochodzące z XVI i XVII wieku: Klasztor św. Franciszka i Klasztor Matki Bożej z Góry Karmel. Na religijnym szlaku znajduje się też katedra Catedral Metropolitana de Vitória zbudowana dopiero w XX wieku, ale jest jednym z symboli miasta i oferuje bezpłatne zwiedzanie z przewodnikiem. Vitória to także plaże, z najsłynniejszą z nich Praia de Camburi o długości 6 km, wzdłuż której znajduje się wiele hoteli i restauracji. Innym wartym wzmianki plażowym miejscem jest Ilha do Boi, która wbrew nazwie nie jest wyspą, ale dzielnicą zamieszkaną głównie przez klasę średnią.

Guarapari – popularny plażowy kurort 64 km na południe od Vitórii. Planując obiad w Guarapari, koniecznie trzeba wziąć pod uwagę restaurację Guaramare, która według przewodnika Quatro Rodas nie ma sobie równych w Brazylii jeśli chodzi o dania z owoców morza (edit: w momencie publikacji artykułu restauracja jest nieczynna).

Park Narodowy Caparaó – park na granicy ze stanem Minas Gerais, a jego główną atrakcją jest trzeci najwyższy szczyt w Brazylii, Pico da Bandeira o wysokości 2892 m. Jeśli ktoś nie czuje się na siłach, aby wejść na szczyt, może zadowolić się ścieżkami położonymi niżej i podziwiać górskie krajobrazy. Bazą wypadową do wędrówek jest miejscowość Alto Caparaó, można też zatrzymać się w Pedra Menina.

Zdjęcie: Pixabay