Za lasami i rzekami Amazonii, tuż przy granicy z Boliwią i Peru, leży mało znany stan Acre. Do Brazylii trafił w czasach boomu kauczukowego, kiedy to został zakupiony od Boliwii. Nazywany jest stanem lateksowym, kauczukowym albo dalekim zachodem.

W skrócie

Stan Acre

Stan Acre leży na zachodnich rubieżach Regionu Północnego (Norte) i zajmuje 2% powierzchni Brazylii. Pochodzenie jego nazwy jest niejednoznaczne, ale na pewno ma związek z językiem Indian. Możliwe, że nazwa pochodzi od wyrazu “a’kir”, który w języku tupi oznacza “zieloną rzekę” lub czasownik “spać, odpoczywać”. W języku Ipurinã istnieje słowo “aquiri”, które może oznaczać “wartki strumień” albo “rzekę kajmanów”. Prawdopodobnie oryginalne indiańskie słowo zostało przekręcone przez europejskich podróżników, przemierzających te tereny i tak powstała nazwa dzisiejszego stanu. Jego mieszkańcy są nazywani acreanos czy też acrianos – ta druga nazwa obowiązuje od zmian gramatycznych w 2009 roku i nie wszyscy się z nią zgadzają, uparcie używając poprzedniej.

Największe miasto stanu Acre to jego stolica Rio Branco, gdzie mieszka ponad 380 tys. mieszkańców. Kolejne duże miasta nie przekraczają liczby 100 tys. mieszkańców, a ludność całego stanu wynosi ok. 733 tys. W składzie rasowym dominują tzw. “pardos” czyli potomkowie kilku ras, w tym białej, czarnej i indiańskiej. Pardos jest w Acre 58%, dalej są biali (33%), czarni (8%) i Indianie (2%). Przypomnijmy, że w całej Brazylii odsetek Indian wynosi ok. 0,5%. Stan Acre, przy granicy Brazylii z Peru zamieszkują plemiona bez kontaktu z cywilizacją. W sumie występuje tu 14 grup etnicznych.

Stan Acre od Oceanu Spokojnego dzieli 800 km, a 90% powierzchni stanu porasta amazoński las deszczowy. Występuje tu klimat równikowy z opadami przez cały rok, jednak najbardziej pada pomiędzy listopadem a kwietniem, a najmniej w czerwcu, lipcu i sierpniu. W porze bardziej suchej region nawiedzają “friagens” (po polsku: surazos), czyli nagłe spadki temperatury nawet do ok. 10 stopni, które powstają w wyniku południowego wiatru znad Pacyfiku. Średnia roczna temperatura wynosi ok. 24 stopni, w lecie może sięgać 32 stopni. Do tego dochodzi duża wilgotność, w granicach 80-90%. Podstawą gospodarki stanu jest kauczuk oraz orzechy brazylijskie.

Historia

Zanim na początku XX wieku stan Acre został przyłączony do Brazylii, należał do Boliwii. W XIX wieku do Amazonii ruszyły rzesze zbieraczy kauczuku, nie zważając na granice pomiędzy państwami. Na tym tle dochodziło do konfliktów granicznych pomiędzy Brazylijczykami a Boliwijczykami i w 1903 roku, na mocy Traktatu z Petrópolis, Brazylia odkupiła ziemie wchodzące w skład dzisiejszego stanu Acre. Nowy obszar został podniesiony do rangi stanu dopiero w 1962 roku.

Jedną z najbardziej znanych postaci pochodzących ze stanu Acre jest Chico Mendes. Zbieracz kauczuku, dzialacz społeczny i polityczny, ekolog. Występował przeciwko wycince lasów, nawoływał do ochrony przyrody, występował w obronie praw Indian i praw człowieka w ogóle. W 1988 roku, w wieku 44 lat został zastrzelony przez lokalnego farmera, jednak już wcześniej otrzymywał pogróżki w związku ze swoją działalnością. Dzisiaj Chico Mendes jest uważany za bohatera narodowego, trafił również do popkultury. Przy Ministerstwie Środowiska istnieje Instituto Chico Mendes, zajmujący się zarządzaniem parkami i rezerwatami.

Informacje dla turystów

Wycieczka do Acre to dobry pomysł dla tych, którzy szukają kontaktu z amazońską przyrodą. Oto kilka miejsc wartych uwagi:

  • Park Narodowy Serra do Divisor – park na granicy Brazylii i Peru, pomiędzy lasem amazońskim a Andami; można tam dotrzeć jedynie łodzią i to po wcześniejszym umówieniu wyprawy oraz po uzyskaniu zgody od jednostki zarządzającej parkiem (Instituto Chico Mendes); w samym parku brakuje infrastruktury turystycznej, więc turyści mogą nocować w domach lokalnej społeczności, płacąc uzgodnioną kwotę; park jest dość odludnym i dziewiczym miejscem, dlatego potrzeba trochę zachodu, aby zorganizować wyprawę, jednak osoby, które tam były, wracają zachwycone
  • Rio Branco – w stolicy stanu Acre skupia się najwięcej zabytków, na przykład budynek będący siedzibą władz stanu (Palácio Rio Branco), otwarty dla zwiedzających; Muzeum Kauczuku, Park im. Chico Mendesa, Żelazny Kościół, deptak nad rzeką z odnowionymi kamienicami, gdzie skupia się życie towarzyskie
  • Xapuri – w oddalonym o prawie 200 km od stolicy mieście znajduje się dom bohatera Chico Mendesa, a w nim muzeum
  • Przygodowy Szlak Chico Mendesa (Circuito de Aventura Chico Mendes) – Chico to rzeczywiście wielka postać w stanie Acre, skoro jego imieniem nazwano nawet największy park linowy w Amazonii; park jest położony w pobliżu Xapuri, a jego trasa liczy 623 m i wiedzie wśród koron drzew.

Zdjęcie: Agência de Notícias do Acre