Brazylia to ogromny kraj i zaplanowanie zwiedzania może być bardzo łatwe albo bardzo trudne. Łatwe, jeśli wiesz czego szukać i jedziesz prosto w miejsca, gdzie to znajdziesz. A trudne, gdy nie masz pojęcia od czego zacząć.
Rozwijając temat, powiedziałabym, że najłatwiej mają 2 grupy osób. Pierwsza to ci, którzy planują jednorazową wycieczkę i chcą zobaczyć tylko najważniejsze miejsca. Jeśli to właśnie zamierzasz, to w zależności od czasu jakim dysponujesz, wpisujesz na swoją listę absolutne “must see”, czyli Rio de Janeiro i wodospady Iguaçu, ewentualnie dodając Amazonię, Salvador czy co tam jeszcze internety podpowiadają (caipiroska podpowiada: tutaj znajdziesz 2-tygodniowy plan zwiedzania). Druga grupa to osoby zainteresowane konkretnym tematem, na przykład capoeiriści wybiorą Salvador i stan Bahia, a tropiciele polskich śladów w Brazylii złapią od razu samolot na południe.
A teraz powiedzmy o tych, którzy już tak prosto nie mają, czyli o całej reszcie. Chcesz pojechać, coś zwiedzić, ale może niekoniecznie to, co wszyscy. Albo nie tylko to. Gdy wpisujesz hasło “Brazylia” w wyszukiwarkę, wyskakuje Ci Rio de Janeiro i nie bardzo masz czas, żeby poszukać, co tam jeszcze w tej Brazylii jest, a domyślasz się, że jest całkiem sporo ciekawych rzeczy, bo to kraj wielkości kontynentu.
Na początek kilka spraw organizacyjnych przed wyjazdem.
Formalności
Sprawdź ważność paszportu, powinien mieć minimum 90-dniową datę ważności. Wiza nie jest potrzebna.
Pomyśl o szczepieniach, jeśli jedziesz w pobliże Amazonii lub Pantanalu. Nie ma obowiązku szczepień, ale zrób to dla własnego bezpieczeństwa. Polecam wizytę u lekarza medycyny podróży (możesz mieć w abonamencie z pracy, a jeśli nie masz to wysupłaj 80 zł na wizytę w państwowym szpitalu lub więcej w prywatnej placówce). Lekarz wypisze skierowanie na szczepienia – ja w tym roku przed wyjazdem do Pantanalu zaszczepiłam się na żółtą febrę (koszt ok. 200 zł i wystarczy jedna dawka), na tężec i błonicę (1 dawka kosztuje 40 zł, a potrzebne są 3). Dostaniesz przy tej okazji żółtą książeczkę szczepień, którą zabierz ze sobą na wyjazd. W aptece zaopatrz się w środki przeciwko komarom, które przenoszą m.in. dengę i zikę. Zika jest groźna głównie dla kobiet w ciąży, denga dla wszystkich. Spreje możesz też wykupić na miejscu w Brazylii, są w każdej aptece.
Zaplanuj wykupienie ubezpieczenia podróżnego. To niewielki wydatek w stosunku do całościowych kosztów wycieczki, a może się przydać. Ja jeszcze nie musiałam korzystać, ale zawszy wykupuję.
Więcej o formalnościach przy wyjeździe do Brazylii tutaj.
Klimat
Choć to może być zaskakujące, w Brazylii potrafi być zimno, a nawet spaść śnieg, co nie jest zbyt częstym zjawiskiem, no ale się zdarza. Zatem zaplanuj wyjazd także pod kątem pogody. Kilka wskazówek:
Tropikalne plaże, gdzie zawsze jest ciepło, występują przede wszystkim na północnym wschodzie, tam nie spodziewaj się śniegu. Jeśli coś może popsuć Ci pobyt, to deszcz. Rzęsiste i długotrwałe opady deszczu mogą być prawdziwym utrapieniem dla kogoś, kto chce poleżeć na plażowym leżaczku, dlatego sprawdź kiedy występuje pora deszczowa w regionie, do którego się wybierasz. Nie będę w tym miejscu wypisywać dokładnie gdzie i kiedy pada – bez problemu znajdziesz te informacje w internecie.
Amazonia i Pantanal również mają swoje pory suche i deszczowe. Nie wiem wprawdzie, na ile deszcz jest tu uciążliwy i przeszkadza w zwiedzaniu, ale krajobraz pory suchej i deszczowej znacznie się od siebie różni i obydwa mają swoich fanów. W porze suchej można na przykład zobaczyć więcej zwierząt – jadąc Transpantaneirą wypatrzymy kapibary, kajmany i inne zwierzęta. Natomiast w porze deszczowej łąki zmieniają się w rozlewiska, po których najłatwiej podróżować łódką, co także ma swój urok. Zastanów się, co bardziej Ci odpowiada.
Nawet jeśli Twój wyjazd wypada podczas brazylijskiego lata (polska zima), to oprócz letnich ubrań i klapek, nie zapomnij spakować ciepłego swetra, zwłaszcza jeśli jedziesz na południe i nie zamierzasz się trzymać tylko wybrzeża. Poranki w interiorze mogą być chłodne. W lutym w Kurytybie chodziłam w wiatrówce, rano było 14 stopni. Sweter przyda się też w autobusach i innych pojazdach transportu zbiorowego, gdzie kierowcy rozkręcają klimatyzację na cały regulator.
Jeżeli bywasz czasem na południu Europy to wiesz, że południowe słońce jest silniejsze od polskiego i trzeba się smarować kremem z filtrem. W Brazylii słońce jest jeszcze mocniejsze! Najbardziej zdradzieckie jest zachmurzone niebo, bo wydaje się, że słońce tak mocno nie operuje, a wieczorem okazuje się, że masz oparzenia. Smaruj się zawsze. W aptekach na miejscu można kupić kremy z filtrem nawet SPF100. Ja używam SPF50 albo 60 i to wystarczy, żeby się opalić, ale nie poparzyć.
Transport i hotele
Bilety lotnicze na trasy krajowe kup jeszcze z Polski. Dla mnie nie ma wielkiej różnicy pomiędzy GOL-em, TAM-em, Azulem – kupuję to, co jest najtańsze. Mam sentyment do TAM-a, ale jeśli gdzie indziej jest taniej, to zdradzę bez oporów. Tutaj znajdziesz odpowiedzi na pytania o transport lotniczy w Brazylii.
Bilety na autobus też można kupić przez internet, ale na wielu stronach doliczają prowizję. Ja zawsze kupuję na miejscu, w kasie na dworcu. Albo bezpośrednio przed odjazdem albo 1-2 dni wcześniej, jeśli jestem w danym mieście przez kilka dni. Na stronie buscaonibus możesz sprawdzić czy są jeszcze bilety na planowanej przez Ciebie trasie, ile kosztują i ile czasu trwa podróż. Na popularnych trasach, gdzie jest kilka połączeń dziennie, bilety są dostępne bez problemu i co ważniejsze, można je wymieniać i zwracać. Tutaj więcej informacji o autobusach.
W Brazylii bez problemu wypożyczysz samochód – na przykład na lotnisku albo przez internet i odbierasz we wskazanej wypożyczalni. Kiedyś korzystałam z map drogowych, ale teraz najlepiej sprawdza się GPS, który możesz wypożyczyć razem z autem. Samochód szczególnie się przyda w Ouro Preto, jeśli chcesz zwiedzić sąsiednie miasteczka, a połączenia autobusowe nie są dogodne. Wiele osób wypożycza też samochód, aby objechać okolice Rio – Búzios, Paraty, Angra dos Reis. Jeśli jesteś dobrym kierowcą w Polsce, to nie bój się tej opcji, poradzisz sobie. Nie taki brazylijski ruch drogowy straszny, jak, go malują. Tutaj informacje jak wypożyczyć samochód.
Kategorie tematyczne
Przechodzimy teraz do najważniejszego, a mianowicie jak pogrupować brazylijskie atrakcje, żeby jakoś sensownie zaplanować zwiedzanie. Zanim przejdę do szczegółów, muszę wspomnieć, że moim zdaniem największy sens ma miks poniższych katalogów.
Plaża
Dajmy już spokój Copacabanie, bo w Brazylii są znacznie ładniejsze plaże. Jeśli nastawiasz się głównie na plażowanie, to wybierz się koniecznie na północny wschód (Nordeste). Stany Bahia, Alagoas, Rio Grande do Norte, Ceará i Pernambuco to kraina najpiękniejszych pocztówkowych plaż, jakie kuszą z katalogów biur podróży. Jest ich tu tyle, że nie musisz się tłoczyć leżak przy leżaku z innymi plażowiczami – na pewno znajdziesz odludną plażę tylko dla siebie.
Poza Nordeste, ładne plaże występują też na południu Brazylii w stanie Santa Catarina. Natomiast sąsiedni stan Paraná zupełnie się do plażowania nie nadaje, poza jedną wyspą (Ilha do Mel). Plażowicze nie będą też zawiedzeni wybrzeżem stanu Rio de Janeiro i São Paulo.
Jak z tego wynika, prawie całe wybrzeże Brazylii to raj dla miłośników plaż. Poza wybrzeżem, plażować można nad jeziorami (na przykład w pobliżu Jericoacoara w stanie Ceará), a nawet na wydmach (Lençóis Maranhenses). Sprawdź pogodę i wskakuj w bikini 🙂
Klimaty afrykańskie
Nie ma lepszego miejsca na poddanie się afrykańskiej magii niż stan Bahia. Na każdym kroku spotkasz tu wpływy rodem z Afryki, które przypłynęły do Brazylii razem z niewolnikami. Zabytki w Bahia to stare budynki i kościoły, także te, zbudowane przez czarnych, muzeum afro-brazylijskie w Salvadorze, starówka która była niegdyś miejscem kaźni dla niewolników. Ich potomkowie stanowią dzisiaj 80% ludności Salvadoru.
W potrawach znajdziesz składniki inspirowane Afryką, a niektóre dania są też dedykowane bóstwom orixás, które wywodzą się z religii candomblé. Niektóre pokazy candomblé zostały skomercjalizowane i są prezentowane turystom, ale istnieje też nurt candomblé, która ma wielu autentycznych wyznawców i nie jest przeznaczony na sprzedaż. Muzyka stanu Bahia to mocne uderzenia bębnów, na przykład te, które można usłyszeć na koncertach zespołu Olodum.
Jest jeszcze capoeira, czyli dawny sposób oporu niewolników przeciwko panom. Tutaj także turyści mogą zobaczyć pokaz, ale nie znaczy to, że capoeira jest praktykowana tylko z myślą o zysku. Capoeira to cała filozofia życia, a tylko niejako przy okazji walki są atrakcją turystyczną.
Sporty ekstremalne
Brazylia ma wiele do zaoferowania miłośnikom sportów ekstremalnych, zwłaszcza związanych z wodą – w końcu jej linia brzegowa liczy ok. 7,5 tys. km. Jeśli pływasz na desce z żaglem czy z latawcem, wybierz się do Nordeste, gdzie znajdziesz sprzyjające wiatry w okolicach Jericoacoary i Cumbuco.
Nurkowanie najlepiej uprawiać na achipelagu Fernando de Noronha, gdzie dostępnych jest wiele zatopionych wraków statków. Natomiast miejsc do snorklingu jest niezliczona ilość w całym kraju: od strumyków w Bonito po rafy koralowe w Alagoas, Pernambuco i Bahia. Pozostając jeszcze w klimatach wodnych, przy okazji zwiedzania wodospadów Iguaçu, można spróbować raftingu.
Po wyjściu z wody, polecam uwadze wszelkie miejsca, które mają w nazwie “Serra” (góry) albo “Chapada” (płaskowyż), gdzie najlepiej wychodzi wspinaczka, w tym w jaskiniach. Park Chapada Diamantina to jedyne miejsce w Brazylii, gdzie można spróbować sportu zwanego cave jump (coś jak skok na bungee, tylko w głąb jaskini). W samym Rio de Janeiro zamiast wylegiwać się na plaży (albo po plaży) aktywny turysta ma do dyspozycji skoki na paralotni, wspinaczkę na przykład na wzgórze Urca (tuż przy Głowie Cukru), kajaki, kolejkę tyrolską, park linowy i wiele innych.
Imprezy i festiwale
Karnawał – zaczyna się w sobotę przed Popielcem i kończy we wtorek. W tym czasie ceny w całej Brazylii drastycznie idą w górę, szczególnie zakwaterowanie. Hotele i pousady sprzedają karnawałowe pakiety noclegowe w wygórowanych cenach. Karnawał to nie tylko Rio, choć tu jest niewątpliwie jego stolica. Jeśli chcesz zobaczyć coś innego, wybierz Salvador z przemarszami bloków muzycznych albo Recife z imprezą w rytmie maracatu i forró. Karnawałowe imprezy odbywają się w całym kraju, więc trudno je przegapić.
CarNatal – największa impreza karnawałowa, odbywająca się poza oficjalnym karnawałem. Ma miejsce w mieście Natal, na początku grudnia. Uczestnicy biorą udział w pokazach bloków karnawałowych, które występują również w karnawale. Do Natal przyjeżdżają w tym czasie gwiazdy brazylijskiej sceny muzycznej. Warto tu być.
Parintins – amazoński pojedynek dwóch alegorycznych byków. Odbywa się w czerwcu w amazońskim mieście Parintins i przyciąga rzesze turystów. Jest głośno, wesoło i kolorowo.
Festas Juninas i Bumba Meu-Boi – święta czerwcowe w Nordeste, a szczególnie w stanie Maranhão. Imprezy, przedstawienia, koncerty i tańce na ulicach. Tematem przewodnim jest opowieść o byku, bumba meu boi, którego historię opowiada się tu na różne kreatywne sposoby. To jedno z najbarwniejszych świąt ludowych w Brazylii.
Przyroda
Wielka trójka brazylijskiej przyrody to Amazonia, mokradła Pantanal oraz wodospady Iguaçu. Te ostatnie są obok Rio na liście absolutnych hitów. Również dlatego, że można je zwiedzić w 2 dni, a Amazonii i Pantanalu nie można. Moim zdaniem plan minimum na Amazonię to 5-7 dni, podczas których zobaczysz miasto Manaus, spotkanie dwóch rzek o różnych odcieniach wody (Rio Negro i Solimões) oraz spędzisz co najmniej 2 noce w amazońskim lodge w lesie. Tyle samo czasu zaplanuj na Pantanal. Dotarcie do mokradeł z lotniska czy to z Campo Grande (Pantanal Południowy) czy to z Cuiaby (Pantanal Północny) zajmie wiele godzin. Ale co to za przeszkoda dla miłośnika przyrody!
Poza przyrodniczym top 3 w Brazylii jest w sumie 71 parków narodowych, rozsianych po całym kraju. Najlepsze parki, w których byłam to: Chapada Diamantina w stanie Bahia i Lençóis Maranhenses w stanie Maranhão. Poza tymi dwoma, na pewno nie będziesz żałować wizyty w parku Fernando de Noronha, gdzie według Tripadvisora znajduje się najpiękniejsza plaża na świecie.