W skrócie

Dystrykt Federalny (Distrito Federal – DF) jest praktycznie enklawą wydzieloną ze stanu Goiás, posiada też 130-metrowe połączenie ze stanem Minas Gerais, które przebiega przez most na rzece Rio Preto. Jest najmniejszą z 27 jednostek federacyjnych kraju i liczy niecałe 6 tys. km2, czyli prawie tyle, co połączone województwa mazowieckie i lubelskie. DF został ustanowiony w celu umieszczenia w jego granicach nowej stolicy, Brasílii, która została zainaugurowana w 1960 roku.

Brasília liczy ok. 3 mln mieszkańców, nazywanych brasilienses albo candangos. Termin candango odnosi się do budowniczych stolicy, przybyłych głównie z biednych terenów Północnego Wschodu. Dzisiaj w składzie etnicznym Dystryktu Federalnego przeważają biali (49%), a drugą najliczniejszą grupą są pardos, potomkowie wielu ras (44%). Około połowa mieszkańców DF urodziła się tutaj, a pozostali to migranci z innych części Brazylii, a także cudzoziemcy, stanowiący personel placówek dyplomatycznych.

Dystrykt Federalny leży na Płaskowyżu Centralnym (Planalto Central) pośrodku cerrado, południowoamerykańskiej sawanny. Dominuje tu klimat zwrotnikowy, z gorącym i wilgotnym latem (od października do marca) oraz chłodniejszą i suchą zimą (od kwietnia do września), średnie roczne temperatury wynoszą ok. 20 stopni.

Historia

Dystrykt Federalny jest jednostką administracyjną, nieprzypisaną do konkretnej lokalizacji geograficznej – jest ustanawiany tam, gdzie akurat znajduje się stolica kraju. Zanim został wyznaczony w miejscu, w którym znajduje się obecnie, był zlokalizowany wokół miasta Rio de Janeiro, poprzedniej stolicy Brazylii. Po tym, jak w 1960 roku Rio utraciło status stolicy, obszar leżący wówczas w obrębie DF został włączony do stanu Guanabara, a od 1975 roku, gdy ów stan przestał istnieć – do stanu Rio de Janeiro.

Idea przeniesienia stolicy z wybrzeża do środka kraju, istniała już od 1823 roku, czyli pojawiła się tuż po uzyskaniu niepodległości (1822). Brazylijski uczony i polityk José Bonifácio de Andrada e Silva jako pierwszy wyszedł z takim pomysłem i nawet zaproponował, aby nową stolicę nazwać Brasília. Kolejnym etapem w drodze do przeniesienia stolicy była konstytucja z 1891 roku, w której zapisano szczegółowe wytyczne dotyczące miejsca, gdzie miałaby się znajdować. Na Płaskowyż Centralny wyruszyła też komisja geologiczno-przyrodnicza, aby zbadać tereny pod nową stolicę. W 1922 roku, po stu latach niepodległości, w mieście Planaltina, położonym ok. 40 km od Brasílii, wmurowano kamień węgielny pod budowę stolicy.

Jednak dopiero nazwisko Juscelino Kubitschka zostało nierozerwalnie związane z Brasílią. W 1956 roku, po objęciu stanowiska prezydenta kraju, Kubitschek utworzył specjalną komisję i przyspieszył działania, zmierzające do budowy nowej stolicy. Wykonanie projektu Brasílii zlecono jednemu z najwybitniejszych wówczas architektów i urbanistów, Lúcio Costa, a nowoczesna architektura miasta, którą dziś podziwiamy, jest dziełem Oscara Niemeyera. W miejscu Esplanada dos Ministérios, gdzie dzisiaj znajdują się budynki ministerstw, wcześniej mieściła się osada byłych niewolników o nazwie Quilombo Mesquita. Mieszkańcy osady pomagali przy budowie Catetinho – pierwszej siedziby prezydenta w nowej stolicy. Plan miasta Brasília (Plano Piloto) ma kształt samolotu lub też ptaka w locie – w 1987 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Informacje dla turystów

Dystrykt Federalny oraz Brasília to wymarzone miejsce dla fanów Oscara Niemeyera, miłośników nowoczesnej architektury oraz wszystkich zainteresowanych brazylijską polityką – to przecież tu bije jej serce. Natomiast bywalcy plaż i entuzjaści architektury kolonialnej, będą mieli okazję poznać Brazylię od nieco innej, zaskakującej strony. Główne zabytki architektoniczne są umiejscowione w niedużej odległości od siebie, w zasięgu spaceru od dzielnicy hotelowej (setor hoteleiro) – w tej części miasta mieści się większość hoteli, jak sama nazwa wskazuje.

  • Muzeum i Biblioteka Narodowa (Museu e Biblioteca Nacional) – pierwsze zabytki, na jakie natkniemy się idąc od strony hotelu, znajdują się na początku alei ministerstw (Esplanada dos Ministérios – o tym niżej). Nawet jeśli nie planujemy nic zwiedzać ani wypożyczać, to warto się tu na chwilę zatrzymać, żeby zapoznać się z klimatem charakterystycznego stylu Oscara Niemeyera. Wejście do muzeum ma kształt kładki, przypominającej wejście do statku kosmicznego.
  • Katedra (Catedral Metropolitana Nossa Senhora Aparecida) – wspaniałe dzieło Niemeyera, niezwykle oryginalny kościół, przed którym zobaczymy rzeźby 4 ewangelistów. Sama świątynia, otwarta w 1970 roku, wspiera się na 16 filarach, a wewnątrz zachwycą nas witraże o łącznej powierzchni 2 tys. m2 oraz rzeźby aniołów, zwisające z sufitu świątyni. Katedra zarówno z zewnątrz jak i od środka robi duże wrażenie i warto odwiedzić ją kilkukrotnie, jeśli czas pozwoli. Nie można wchodzić w zbyt skąpych strojach. Jest również zamknięta dla zwiedzających na czas nabożeństw.
  • Esplanada dos Ministérios, przy której mieszczą się budynki ministerstw – rozciąga się przy jednej z głównych osi miasta, Eixo Monumental, w stronę Kongresu oraz Placu Trzech Władz. Na uwagę zasługuje budynek Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Itamaraty), który oprócz wyjątkowo estetycznej architektury, jest też otoczony jeziorkiem i zadbaną roślinnością. Itamaraty znajduje się po tej samej stronie co Katedra.
  • Kongres (Congresso Nacional) – składa się z Izby Deputowanych oraz Senatu, obydwie izby można zwiedzić w towarzystwie przewodnika. Dostępne są wizyty po portugalsku oraz angielsku. Zwiedzanie jest darmowe, trzeba tylko zarejestrować się przy wejściu – akceptują polski dowód osobisty oraz polskie prawo jazdy 🙂 W budynku Kongresu jest darmowe wifi, hasło do odbioru w recepcji.
  • Plac Trzech Władz (Praça dos Três Poderes) – rozległa przestrzeń za Kongresem, po której hula wiatr. Na środku wznosi się dumnie pomnik candangos, budowniczych Brasílii – tym pomnikiem oddano hołd dwóm robotnikom, którzy zginęli przy pracach budowlanych. Plac nosi nazwę „trzech władz”, ponieważ przylegają do niego: Kongres (władza ustawodawcza), pałac prezydencki Palácio do Planalto (władza wykonawcza) oraz siedziba sądu Supremo Tribunal Federal. Przed budynkiem sądu znajduje się rzeźba symbolizująca sprawiedliwość.
  • Parki miejskie – Brasília może się pochwalić kilkoma parkami, gdzie brasilienses spędzają wolny czas na powietrzu. Warte uwagi są 2 parki nad jeziorem Paranoá: Pontão do Lago Sul i Parque Ecológico Dom Bosco oraz największy park miejski na świecie, Parque da Cidade, którego powierzchnia (420 hektarów) jest nawet większa od Central Parku. Parque da Cidade jest nazwany imieniem prezydentowej Sary Kubitschek.
  • Memorial JK – miejsce pochówku oraz muzeum poświęcone prezydentowi Juscelino Kubitschkowi, zawiera przedmioty z jego prywatnych zbiorów, znajduje się tu także pomnik z wizerunkiem prezydenta. 
  • Most JK – pamięci prezydenta, uważanego za założyciela stolicy, jest też poświęcony most na jeziorze Paranoá. Most ma ponad kilometr długości i składa się z trzech łuków. Całość wygląda tak malowniczo, że most został wybrany najpiękniejszym mostem na świecie, a wyboru dokonało stowarzyszenie inżynierów amerykańskiego stanu Pennsylvania.

Zdjęcie: Pixabay